Qurana, Peyğəmbər (s) sünnəsinə və xüsusilə Əhli-beyt (ə) imamlarının kəlamlarına əsaslanır. Şiə nəzəriyyəsində imtahanlar Allahın ədalətinin və hikmətinin bir təzahürü kimi qəbul olunur. Budur əsas səbəblər:
1. İmanın kamilləşdirilməsi və ixlasın aşkara çıxması
İmam Əli (ə) buyurur:
"Allah Öz bəndələrini bəla ilə imtahana çəkir ki, kibiri onların qəlblərindən çıxarsın, təvazö və təslimiyyətlə onları sınasın." (Nəhcül-Bəlağə, xütbə 192).Qurani-Kərimdə olduğu kimi, şiə mənbələrində də sınaq Allahın kiminsə iman və ixlasını göstərməsi üçün vasitədir.
2. Səbir və təvəkkülün tərbiyəsi
İmam Sadiq (ə) bu barədə buyurur:
"Möminin imanı yalnız müsibət və çətinliklərlə kamilləşər."Bu, şiə mənbələrində iman və əxlaqın inkişafının əsas yolu kimi təqdim olunur.
3. Ədalətin təcəllisi – hər kəs öz əməli ilə tanınsın
Allah insanları azad iradə ilə imtahan edir ki, heç kim "mən bilmirdim" deməsin və haqq-hesab ədalətlə aparılsın.
İmam Baqir (ə) buyurur: "Bizi tanımadan edilən yaxşı əməllər qəbul olunmaz."
Bu baxımdan imtahan həm də vilayətə (Əhli-beytə itaətə) münasibətin ortaya çıxması üçündür.
4. İlahi mükafata hazırlıq
İmam Səccad (ə) dualarında deyir:
"Pərvərdigara, çətinliklərimlə məni Öz mükafatına layiq et." (Səhifə-Səccadiyyə).
Burada çətinliklərin bir vasitə olduğu və axirət mükafatının onunla qazanıldığı vurğulanır.
5. Zalımın ifşası və haqqın bəlli olması
İmam Hüseynin (ə) Kərbəla qiyamı da şiə təlimində böyük bir imtahan kimi qiymətləndirilir. Bu sınaqla zalımın kim olduğu, haqq tərəfin isə kimliyi bəşərə bəlli oldu.
6. İmtahan vasitəsilə möminlə münafiqin ayrılması
İmam Əli (ə) buyurur:
"Fitnələr gələndə, sadiq olanla yalançı bir-birindən ayırd edilir." (Nəhcül-Bəlağə, xütbə 93).
Bu, şiə təlimində xüsusilə axırzaman fitnələrinə və İmam Mehdinin (ə.f.) zühurundan əvvəlki sınaqlara aiddir.
iman.ge (Hacı Elçin Əliyev)
