Hədislərdə “həqiqi tövbə” (توبة نصوح – tövbəyi-nəsuh) xüsusi bir məna daşıyır. İslam mənbələrinə görə sadəcə “ağzımızla istiğfar demək” yetərli deyil; həqiqi tövbə bir sıra şərtləri olan dərin və səmimi bir dönüşdür.
Hədislərdə həqiqi tövbənin tərifi
İmam Əli (ə) buyurur: “Tövbə dörd hissədən ibarətdir:
1- Keçmiş günahlarına görə peşman olmaq.
2- Gələcəkdə həmin günaha qayıtmamaq barədə qəti qərar vermək.
3- İnsanların haqqını tapdalayıbsa, qaytarmaq.
4- Vacib əməllərini yenidən bərpa etmək.”
(“Nəhcül-Bəlağə”, hikmət 417).
İmam Sadiq (ə) buyurur: “Tövbəyi-nəsuh odur ki, bəndə günahı tərk etsin, keçmiş günahlarına görə peşman olsun, qəlbi ilə Allaha dönsün və bir daha ona qayıtmaq fikrində olmasın.”
(“Əl-Kafi”, c. 2, s. 435).
Peyğəmbər (s) buyurur:“Kim günahından tövbə etsə, sanki heç günah etməmişdir.”
(“Biharül-Ənvar”, c. 6, s. 21).
Həqiqi tövbənin şərtləri (hədislərə əsasən)
1- Peşmanlıq (Nədamət): Keçmiş günaha görə ürəkdən üzülmək.
2- Qəti qərar: Bir daha həmin günaha qayıtmamaq niyyəti.
3- Günahı tərk: Tövbə etdikdən sonra həmin əməli təkrar etməmək.
4- Haqqı qaytarmaq: Əgər günah başqasının haqqına toxunubsa (maddi və ya mənəvi), onun haqqını ödəmək və ya razılığını almaq.
5- Vacibatları bərpa etmək: Əgər günah namaz, oruc kimi vacibatı tərk etmək olubsa, qəzasını yerinə yetirmək.
6- Allahın razılığını qazanmaq üçün səmimi niyyət: Tövbə Allaha yaxınlaşmaq məqsədilə edilməlidir.
Nəticə:
Hədislərə görə həqiqi tövbə sadəcə “Astəğfirullah” demək deyil; həm qəlbdə peşmanlıq, həm də əməl və həyat tərzində dönüş tələb edir. Belə tövbə edən şəxs Allah yanında günahsız kimi sayılır.
İstəsən, mən sənə tövbə duası və ya tövsiyə olunan zikrləri də verə bilərəm. İstəyirsən?
