Nəfsi gözəlləşdirmək, əxlaqi fəzilətlərə nail olmaq həccin böyük nailiyyətlərindəndir. Bu səfərdə Allah evinə gedən zəvvarlar səbir, bağışlama, xeyirxahlıq, nəzakət, dürüstlük, xeyirxahlıq və təvazökarlığa əməl etməklə öz nəfslərini gözəlləşdirir, xeyirxahlıq, alicənablıq, zahidlik, azadlıq kimi keyfiyyətlər əldə edirlər.
Bu təlim-tərbiyə prosesi müqəddəs yerlərlə əlaqə və möminlərlə ünsiyyətlə formalaşır. Necə ki, “Özləri üçün olan nemətlərə şahid olsunlar” ayəsindəki faydalar arasında qəlblərin Allaha tərəf cəzb olunması və həccin geniş tərbiyəvi təsirləri daxildir.
Həcc özünəməxsus qayda və qadağaları ilə insanın varolma gücünün saflaşdırılması üçün bir platformadır: Şəhvət gücünü təmizləmək üçün “la rəfəs”, qəzəbi cilovlamaq və qəzəb qüdrətini təmizləmək üçün “la fusuq” və düşüncə və söz qüdrətlərini saflaşdırmaq üçün “la cədəl”.
Mülayim olmaq, nalayiq və pis sözlərdən çəkinmək, danışıqda kobudluq etməmək, qəzəbi boğmaq, nəzakətli danışmaq, hətta başqalarının incitməsinə və əziyyət etməsinə dözmək gözəl əxlaqın təzahürü və arif hacının əlamətlərindəndir. Həqiqətdə də həccin mühüm hikmətlərindən biri gözəl əxlaqa əməl etmək və əzmkar olmaq, danışıqda həlimlik və gözəllikdir. Xüsusən də karvanda bir-biri ilə daimi təmasda olan zəvvarlar arasında bir-birinə mehriban və dost olmalı, səfərin sıxıntılarına, çətinliklərinə həmrəylik və xoş əxlaqla dözməlidirlər.
İmam Rzanın (ə) nəzərində həccin əsas məqsədi ilahi dərgaha daxil olmaq, günah və şəhvətlərdən pak olmaqdır. Daşürəkliyi, xəsisliyi, qəfləti, ümidsizliyi, mənəvi çirkinliyi tərk etmək həccin hikmətlərindəndir ki, insanlar üçün yenidən doğulmaq kimidir. Mərhum Məliki Təbrizi də Həcc ziyarətini ürək xəstəliklərinin müalicəsi üçün ilahi dərman adlandırır. Həcc ziyarətində xərcləmək xəsisliyin, təvaf və namazda təvazökarlıq təkəbbürün dərmanıdır.
