Qurana görə insanın dəyəri çox yüksəkdir. Qurani-Kərim insanı Allahın yer üzündə ən şərəfli varlıq kimi təqdim edir. Onun dəyəri maddi varlıqla, irq, millət, cins və ya var-dövlətlə ölçülmür, iman, təqva və əməl ilə ölçülür. Gəlin bu mövzunu əsas ayələrə və məna baxımından izah edək:
1. Allah insanı şərəfli yaradıb
“Biz, Adəm övladını şərəfli etdik...” (İsra surəsi, 70).
Bu ayə göstərir ki, Allah insanı digər məxluqlardan üstün yaradıb. Çünki insan digər yaradılmışlar ilə ağıl, iradə, danışıq, elm və seçimi qabiliyyəti ilə fərqlənir. Bu, onun yaradılışdakı dəyərini göstərir.
2. İnsanın xilqət məqsədi – Allaha bəndəlikdir
“Mən cinləri və insanları yalnız Mənə ibadət etsinlər deyə yaratdım.” (Zariyat surəsi, 56).
İnsanın dəyəri onun yaradılış məqsədini dərk edib Allaha yönəlməsindədir. Həyatın mənası ibadət, elm, ədalət və xeyirxahlıqla ölçülür.
3. İnsanın dəyəri təqva ilə ölçülür
“Allah yanında sizin ən hörmətliniz, ən təqvalı olanınızdır.” (Hucurat surəsi, 13).
Burada Allah bildirir ki, insanların dəyəri nə soy, nə dil, nədə var-dövlətlə müəyyən olunur. Əsl dəyər – ürəyin saflığı, iman və yaxşı əməldir.
4. İnsan Allahın yer üzündə xəlifəsidir
“Mən yer üzündə bir xəlifə yaradacağam.” (Bəqərə surəsi, 30).
İnsana Allahın elmini öyrənmək, ədaləti bərpa etmək və yaradılışda məsuliyyət daşımaq vəzifəsi verilib. Bu, onun ilahi dəyərini göstərir.
5. Amma insan məsuliyyət daşıyır
“Həqiqətən, Biz əmanəti göylərə, yerə və dağlara təklif etdik, onlar bunu daşımaqdan qorxdular... Amma insan onu götürdü.” (Əhzab surəsi, 72).
Bu “Əmanət” — azad iradə və məsuliyyətdir. İnsanın dəyəri bu ağır məsuliyyəti daşıma gücündədir.
Nəticə:
Qurana görə insan:
Allah tərəfindən şərəfli və seçilmiş varlıqdır;
Ağıl və vicdanla bəzədilib;
Yalnız təqva və saleh əməllə ucalır;
Ədalət və xeyir yolunda yaşamalıdır.
