Qurana və hədislərə görə duanın qəbul olunma şərtləri bir neçə mühüm mənəvi və əxlaqi amilə bağlıdır. Aşağıda həm Qurani-Kərimdən, həm də Əhli-beyt (ə) hədislərindən əsas şərtləri qeyd edirik:
1. Xalis niyyət və ixlas
Allah-tala buyurur: "Rəbbinizə yalvarın — Ona səmimi qəlbdən və gizlicə dua edin. Həqiqətən, O, həddi aşanları sevmir". (Əraf surəsi, 55).
Hədislərin birində İmam Sadiq (ə) belə buyurur :“Allah dua edən kəsin qəlbinə baxar. Əgər qəlbi səmimidirsə, duasını qəbul edər”. (Biharül-Ənvar, c.93, s.300).
2. Halal ruzi ilə qidalanmaq
Peyğəmbər (s) Halal ruzi ilə qidalanmaq barədə belə buyurur: “Bir bəndə haramla qidalanarsa, qırx gün onun duası qəbul olunmaz”. (Kafi, c.2, s.270).
Həmçinin Allah-tala buyurur: “Ey iman gətirənlər! Sizə verdiyimiz ruzinin halal və təmizindən yeyin...”.(Bəqərə, 172).
3. Günahdan uzaq durmaq və tövbə
İmam Əli (ə):“Günahla dolu qəlbdən çıxan dua göyə qalxmaz”. (Nəhcül-Bəlağə, hikmət 237).
“Rəbbindən bağışlanma dilə, sonra Ona tövbə et”. (Hud surəsi, ayə 3).
4. Allahın əmrlərinə itaət
“Rəbbinizə dua edin və Ona itaət edin”. (Ğafir, 60).
Bu ayənin sonunda Allah belə buyurur: “Mənə dua edin, Mən də sizə cavab verim.”
Yəni itaət duanın qəbulunun əsas şərtidir.
5. Başqalarına qarşı yaxşılıq və ədalət
İmam Sadiq (ə): “Zülm edən, qohumla əlaqəni kəsən və valideyninə qarşı çıxan şəxsin duası qəbul olunmaz”. (Kafi, c.2, s.348).
6. Qəlbin diqqəti və Allaha təvəkkül
Peyğəmbər (s): “Allah qafil qəlbdən gələn duanı qəbul etməz”.
7. Səbir və israr
Allah-tala bu barədə Quranda buyurur:“(Bəndələr) dua etdikdə və Rəbbinin mərhəmətinə ümid bağladıqda səbir edərlər”. (Səcdə, 16).
İmam Əli (ə): “Dua qəbul olunmasa da, israr et, çünki dua edən ya istəyinə nail olar, ya da günahları bağışlanar”. (Nəhcül-Bəlağə).
8. Ən münasib vaxt və hal
Hədislərdə dua üçün ən fəzilətli vaxtlar bunlardır:
a) Gecə yarısı (səhər vaxtı).
b) Cümə günü.
c) Namazdan sonra.
ç) Yağış yağarkən.
d) Qəlbin qırıq və müztərib halında.
Nəticə
Quran və hədislərə görə dua qəbulunun əsas şərtləri bunlardır:
1- İxlas və səmimiyyət.
2- Halal ruzi.
3- Tövbə və pak qəlb.
4- İtaət və təqva.
5- Ədalət və yaxşılıq.
6- Qəlbin diqqəti.
7- Səbir və israr.
8- Münasib vaxt və hal.
