Namazın ərəb dilində qılınmasının bir neçə əsas dini və praktiki səbəbi var. Bunlar İslam alimləri arasında geniş qəbul olunmuş izahlardır:
1. Namaz Peyğəmbərdən (s) necə gəlibsə, elə də qorunur
Namazın qılınma qaydası – sözləri, hərəkətləri və duaları – Peyğəmbərdən (s) olduğu kimi təbliğ edilib. Ərəb dilində qılınması ibadətin dəyişmədən, təhrif olunmadan nəsildən-nəslə ötürülməsini təmin edir.
2. Quran yalnız ərəb dilində orijinal sayılır
Namazda oxunan ayələr Qurandan olduğu üçün, onlar yalnız ərəb dilində və Allahın kəlamı hesab olunur. Tərcümə isə quran ayəsinin orijinalı yox, onun məna və tərcüməsidir.
3. Ümumbəşəri vahidlik və birlik
Müsəlmanlar dünyanın hansı ölkəsində olmasından asılı olmayaraq, namazı eyni sözlərlə, eyni dillə qılırlar. Bu isə ümmətin birliyini və ibadətin vahidliyini qoruyur.
Ona görədə namazdakı ərəb dilində olan eyni cümlələri hər yerdə anındaca tanımaq mümkündür. Bu isə bütün dünya müsəlmanları arasında bir növ birliyə səbəb olur.
4. Ərəb dilinin sabitliyi
Ərəb dili, xüsusilədə Quranda işlənən klassik ərəb dili, uzun zaman keçməsinə baxmayaraq, çox az dəyişib. Bu, mətnlərin dəqiq şəkildə qorunmasını asanlaşdırır.
Ərəb dilindən fərqli olaraq, bəzi dillərdə isə sözlərin mənası zamanla dəyişir və tərcümələrdə mənaların itmə riski artır. Bu baxımdan namazın sözlərinin ərəbcə olması, sözlərdəki ilkin mənaların qorunub saxlanmasını təmin edir.
5. Namazın müəyyən hissələri ərəb dilindədir, qalan dualar isə istənilən dildə ola bilər
İslam fiqhində ümumi mövqe belədir:
Namazın vacib hissələri (Fatihə, rüku və səcdə zikrləri və s.) ərəb dilində olmalıdır. Dua, qunut, istək, Allahdan nəsə diləmək isə istənilən dildə edilə bilər.
Sadə şəkildə:
Namazın ərəb dilində qılınması dinin orijinal formasıdır, lakin Allahdan nəsə istəmək və dua etmək üçün mütləq ərəb dilində olmaq tələb olunmur.
Hacı Elçin Əliyev
