Millətlər Cəmiyyəti və Mədəniyyəti saytının verdiyi məlumata görə, Qurani-Kərim dünyada ən çox oxunan və nüsxələnən kitabdır.
İslamın ilk günlərindən Quranın tərcüməsi üçün davamlı səylər olmuşdur. Bu, Vəhy Kəlamını daha yaxşı başa düşmək və möminləri bir-birinə yaxınlaşdırmaq üçün edilib.
Sərginin ekspert aparıcısı Həmzə Kurotanoviç deyir ki, Qazi Hüsrev-bəy Kitabxanasının əlyazma fondunda Quranın bosniya dilinə tərcüməsi baxımından üç mühüm müshəf var.
O, bunlardan ikisinin Muhəmməd Pania və Cəmaləddin Çavuşoviçin tərcümələri olduğunu, üçüncü tərcümənin isə Bosniyanın ən əhəmiyyətli Quran tərcüməçisi Bəsim Kurkuta aid olduğunu bildirib.
O, əlavə edib ki, Quranın bosniya dilinə bu üç tərcüməsi həm kitabxana, həm də Bosniya və Herseqovina üçün son dərəcə dəyərlidir, çünki Bosniya Quran əlyazma kolleksiyalarında cəmi üç əlyazma tərcüməsi qorunub saxlanılır.
Ümumiyyətlə, Balkan regionunda Qurani-Kərimin tam və ya qismən tərcüməsi ənənəsi 19-cu əsrin sonlarına təsadüf edir.
Qazi Hüsrev bəy kitabxanasında Qurani-Kərimin 20 əlyazma tərcüməsi var ki, onlardan bəziləri osmanlı və fars dillərindədir.
Əlyazmalarla yanaşı, çap olunmuş tərcümələr də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Kitabxanada Quranın 10 çap olunmuş bosniyalı tərcüməsi var.
Bu kolleksiyaya həmçinin rumın, esperanto, çex, macar və yapon kimi 16 xarici dilə tərcümələr də daxildir.
Bosniyalı Quran tərcüməçiləri arasında Hafız Səid Zenunoviç, Mustafa Fatin Kulunoviç və Hilmi Əfəndi Sarıcı saymaq olar.
Kurunoviç qeyd edir ki, bu tərcümələrdən bəziləri təəssüf ki, itirilib, lakin onların mövcudluğuna dair aydın sübutlar var.
Bu sərgi aprelin 8-dək ictimaiyyət üçün açıq olacaq.
Sarayevodakı Qazi Hüsrev-bəy Kitabxanası Bosniya və Herseqovinanın ən qədim ictimai kitabxanasıdır. 1537-ci ildən fəaliyyət göstərən kitabxana, yaşadığı sel, yanğın, müharibə və digər çətinliklərə baxmayaraq, bu gün Balkanlarda ən böyük İslam əlyazmaları kolleksiyasına ev sahibliyi edir.
Kitabxananın yaradıcısı Bosniyalı Sancak bəy Qazi Hüsrev bəy (1480-1541), Trebinye valisi Ferhat bəy və Sultan II idi. Bəyəzidin qızı Səlcuq Sultanın oğludur. O, əsasını qoyduğu sosial kompleksə görə Sarayevonun ikinci qurucusu sayılır. Kompleksin vəqf aktında “mədrəsənin tikilməsindən qalan pulun adıçəkilən mədrəsədə tədris olunacaq qiymətli kitabların alınmasına, oxuculara xidmət göstərilməsinə və elmə maraq göstərənlərin surətini çıxarmasına sərf olunmasını” istəmiş və bir neçə əlyazma nüsxəsini özü də mədrəsənin kitabxanasına bağışlamışdır.
Kitabxanada ərəb, türk, fars, bosniya və müxtəlif Avropa dillərində olan əlyazmalar, çap kitabları, jurnallar və sənədlər qorunur. İslam elmlərinə dair 20 minə yaxın kitab; həmçinin Şərq ədəbiyyatı, fəlsəfə, məntiq, tarix, tibb, baytarlıq, riyaziyyat, astronomiya və digər elmlərə aid müxtəlif ölçülü 10585 əlyazma nüsxəsi mövcuddur.
